بر اساس قوانین کشور ما، غالباً پرداخت نفقه یا همان خرجی بر عهده مرد گذاشته شده است. نفقه به طور کلی شامل مواردی از جمله لباس، اثاثیه زندگی، غذا، هزینه های درمان و موضوعاتی از این قبیل می باشد. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که نفقه رقم و مبلغ مشخصی نیست، گاهی به صورت توافقی و گاه عرفی است، گاهی هم به موجب حکم دادگاه. نفقه در موارد مختلف و به افراد گوناگون قابلیت پرداخت خواهد داشت که به آنها خواهیم پرداخت. در پایان لازم به توضیح است که، نفقه جزء قواعد امری بوده و نمیتوان بر خلاف آن توافق کرد یا اینکه فرد واجب النفقه از نفقه ای که در آینده مستحق آن می شود، صرف نظر نماید. در این خصوص اگر شرطی مقرر شود، شرط باطلی خواهد بود.
نفقه زن مهمترین، متداول ترین و رایج ترین مصداق در موضوع نفقه می باشد. نفقه زن بر عهده شوهر وی است. توجه نمائید که حتی اگر زن، شاغل بوده و درآمد داشته باشد – هرچند این درآمد بیشتر از مرد باشد – باز هم پرداخت نفقه، بر عهده مرد می باشد. باید دانست که نفقه زن ( زوجه ) مقدم بر نفقه سایر افراد واجب النفقه است. همچنین گاهی اوقات، زن به موجب حکم دادگاه مجاز به عدم تمکین شمرده می شود، در این صورت نیز نفقه وی بر عهده مرد می باشد. نکته دیگری که در موضوع نفقه زن وجود دارد این است که زن، برخلاف سایرین می تواند مطالبه نفقه گذشته خود را نیز از شوهر داشته باشد. به نوعی نفقه زن به سه صورت گذشته، حال و آینده تقسیم می گردد. البته مواردی نیز وجود دارد که زن به موجب حکم دادگاه مستحق دریافت نفقه نمی باشد؛ به این مورد باید فرضی را اضافه کرد که مرد با اثبات شرایطی می تواند از پرداخت نفقه خودداری نماید.
از وکیل متخصص نفقه مشاوره بگیرید
نفقه فرزند هم در درجه اول به عهده پدر او می باشد و در صورتی که توانایی پرداخت آن را نداشته باشد، بر عهده جد پدری خواهد بود و در صورت فوت جد پدری یا عدم تمکن او، پرداخت نفقه بر عهده مادر گذاشته شده است. طبق قانون پرداخت نفقه زن بی چون و چرا و به صورت مطلق بر عهده مرد است – البته تمکن یا عدم تمکن مرد هم ملاک عمل خواهد بود – اما در خصوص سایر افراد واجب النفقه، ندار بودن و عدم توانایی یا عدم امکان اشتغال به کار نفقه گیرنده ملاک عمل می باشد. در قوانین کشور ما سن خاصی جهت استحقاق یا عدم استحقاق نفقه به فرزندان درنظر گرفته نشده است. اما عرفا دختر تا پایان زمانی که ازدواج نکرده یا مشغول به کار نشده و پسر تا زمانی که شاغل نشده است مستحق دریافت نفقه – خرجی – می باشند که این ملاک ها در مناطق مختلف کشور متفاوت بوده و عرفی می باشد. علاوه بر موارد گفته شده، هزینه های تحصیلی معقول و عرفی فرزندان را نیز باید جزء نفقه محسوب کرد. نکته آخر آنکه، برخلاف ارث، نفقه پرداختی به دختر و پسر متفاوت از یکدیگر نیستند و می توان به نسبت مساوی به آنها نفقه را پرداخت کرد.
از وکیل متخصص نفقه مشاوره بگیرید
نفقه پدر و مادر از آن دسته از موضوعات قانونی است که موجب تکلیف برای فرزندان می باشد. نفقه به پدر یا مادر یا هر دو با لحاظ شرایطی پرداخت می گردد. از جمله، عدم تمکن پدر یا مادر و عدم امکان اشتغال به کار آنها؛ دیگری توانایی در پرداخت نفقه توسط فرزند، به این معنی که درآمد فرزند به حدی باشد که علاوه بر امکان تامین زندگی شخصی خویش، بتواند نسبت به پرداخت نفقه پدر و مادر خود نیز اقدام نماید. مطابق قانون در شرایطی ، نوه نیز مکلف به پرداخت نفقه پدربزرگ یا مادربزرگ خود یا هر دو آنها می باشد.
از میزان نفقه خود اطلاع دارید؟
زن برای نفقه حال حاضر و گذشته خود، و سایر افراد برای نفقه زمان حال خود می توانند آن را مطالبه نمایند که این موضوع اقدامی قضایی بوده و نیازمند اقامه دعوی و تقدیم دادخواست است. در صورتی که حضانت فرزند یا فرزندان با مادر باشد، وی از طرف فرزندان، می تواند نسبت به مطالبه نفقه اقدام نماید. اما اگر حضانت فرزند یا فرزندان با زن نباشد، او نمیتواند مستقلا نسبت به مطالبه نفقه اقدام کند، بلکه می بایست عدم پرداخت نفقه را اطلاع داده تا برای فرزند یا فرزندان قیم موقت تعیین شود و قیم نسبت به مطالبه نفقه اقدام نماید. تعیین مبلغ نفقه نیز با دادگاه می باشد که برای این موضوع موارد مختلفی لحاظ می گردد و در صورت لزوم نظر کارشناس رسمی نیز اخذ می شود و مبلغ تعیین شده معمولا به صورت ماهیانه می بایست پرداخت گردد. پس به طور کلی نمی توان مبلغ دقیقی جهت نفقه اعلام کرد و در هر پرونده با توجه به اوضاع و احوال و شرایط آن، مبلغ نفقه تعیین خواهد شد.
عدم پرداخت نفقه از طرف مرد می تواند یکی از مواردی باشد که زن به استناد آن می تواند جهت طلاق گرفتن از وی اقدام کند فارغ از اینکه زن به نفقه پرداختی از جانب شوهر احتیاج داشته باشد یا خیر. در طلاق رجعی که مرد در مدت عده امکان رجوع دارد، می بایست در این مدت نفقه زن سابق خود را پرداخت نماید. البته در مواردی نیز از این تکلیف معاف شده است. اگر زن و شوهر از یکدیگر طلاق بگیرند و زن باردار باشد، پرداخت نفقه زن تا پایان مدت بارداری و وضع حمل، با مرد – شوهر سابقش – می باشد.
همانطور که بیان شد، عدم پرداخت نفقه زن از جانب شوهر می تواند دلیلی برای طلاق از طرف زن باشد. اما علاوه بر این موضوع، عدم پرداخت نفقه ( اعم از زن، فرزند/فرزندان و سایر افراد واجب النفقه ) جرم بوده و دارای مجازات کیفری نیز می باشد. این موضوع در قانون حمایت خانواده پیش بینی شده است. البته جرم بودن این موضوع دارای شرایطی از جمله تمکین زن می باشد. به عنوان مثال اگر زن نسبت به تمکین از شوهر خود اقدام کند، و شوهر از پرداخت نفقه امتناع نماید، جرم بوده و قابل مجازات می باشد.
از وکیل متخصص نفقه مشاوره بگیرید